Elma sirkesi sadece salatalarımıza lezzet katmakla değil, şifai özelliğiyle de önemli bir besin kaynağı.
SİRKE yapımı için en uygun elma
türü şeker oranı yüksek kış elmalarıdır. Değişik çeşitlerin bir araya
getirilerek kullanılması da sirkeye ayrı bir lezzet katar. Sirke
yapımında kaçınılması gereken elma türleriyse ham ve ekşi olanlardır.
Sirke yapımında dikkat edilecek en önemli konuysa hijyendir.
Elmalar yıkandıktan sonra, kullanılacak malzeme ve
kavanozlar sıcak suyla iyice yıkanmalıdır. Elmalar küçük parçalara
ayrıldıktan sonra preslenerek veya katı meyve sıkacağından geçirilerek
suları çıkarılır. Meyve suyundaki şeker fermantasyona uğrayarak önce
alkole, sonra ise asetik bakterilerinin yaptığı fermantasyonla asetik
asite, yani sirkeye dönüşür.
Sirke
yapımında iki faktör çok önemlidir; bakterilerin verimli çalışmasını
sağlayacak sıcaklık ve oksijen (havalanma). Havayla teması arttırmak
için mümkün olduğunca geniş ağızlı ve sığ bir kavanoz seçilir. Meyve
suyu, üstte boşluk kalacak şekilde kavanoza doldurulduktan sonra, meyve
sineğinin geçemeyeceği, fakat havalanmanın sağlanabileceği temiz bir
bez/tülbentle kavanozun ağzı kapatılır. Günde bir kez karıştırarak
havalanmayı sağlamak sirkeleşmeyi hızlandırır. Sirkeleşme için ılık (
15-25 C ) bir ortam tercih edilir ve kavanozlar güneş ışığından uzak,
loş bir yerde saklanır. Kullanılacak kaplar cam veya ahşap olmalıdır,
metal kap tavsiye edilmez. Yapım sırasında sirkeleşmeyi hızlandırmak
için daha önce yapılan doğal elma sirkesi katılabilir.
Sirke, seçilen elma türü ve koşullara göre üç- altı
hafta içinde oluşur. Sirke kokusu alınmaya başlandığından itibaren, her
gün tadarak istenilen tat ve asit derecesi (yüzde 4-8 asit oranı) elde
edilene kadar işleme devam edilir. Elde edilen sirke fermantasyonun
devamını engellemek için birkaç kat tülbentten, kahve filtresi vb.
filtrelerden veya süzme yoğurt kesesinden geçirilerek iyice süzülür.
Böylece meyve kalıntılarından arındırılır. Hava almasına olanak vermeyen
ince uzun şişelere, tam dolacak şekilde aktarıldıktan sonra serin, loş,
güneş ışığı almayan bir yerde saklanır.
Ne kadar süzersek süzelim, ev koşullarında doğal
elma sirkelerinde fermantasyon tam olarak durdurulamaz; şişede, şifai
özelliklerinin göstergesi olan ve �anne� ismi verilen yumuşak kaygan
yapısıyla deniz anasını andıran düz bir tabaka oluşur. Bu tabaka
bakterilerin atıklarından oluşur ve sirke kullanılacağı zaman atılır.
Doğal sirkeler rafine olanlara göre daha bulanıktır. Fakat pastörize
veya damıtılarak üretilen rafine elma sirkeleri, yüksek sıcaklıklardan
ötürü, ona şifai özellikleri kazandıran enzimler, mineral maddeler, iz
elementler, vitaminler, pektin, malik ve tartarik asitler açısından
fakirleşir, bir kısmını tamamen yitirir.
Kullanıldığı yerler
Hazırladığımız sirkeleri salatalarda, çorbalarda vs. aroma vermek amacıyla kullanabiliriz.
Şifai amaçla kullanmak için; bir bardak suya 2 tatlı
kaşığı elma sirkesi ve 1-2 tatlı kaşığı bal katarak, günde 3 kez,
mümkünse yemeklerden önce (fazla kilo problemi için de etkili olan elma
sirkesi bu amaçla kullanılacaksa mutlaka yemeklerden önce alınmalıdır)
kullanılır.
Elma sirkesi koruyucu sağlık amacıyla, sürekli olarak günde bir kez sabahları açken ve alınmalıdır.
İyileştirici özellikleri
* Besinlerin verimli kullanımını, metabolizmanın
sağlıklı işleyişini, vücudun asit alkali dengesini korumasını sağlar.
Örneğin kalsiyumun daha verimli kullanımını sağlayıp, bir yandan
kemiklerin yeniden gerekli kalsiyumu almasını desteklerken, bir yandan
da eklemlerdeki kalsiyum birikimini kırar.
Uzun süreli kullanımı eklem ve kemiklerdeki sertlik ve sıkıntılara son verir.
* Sodyumun etkisini yansızlaştırarak yüksek tansiyondan korur.
* Kolesterolü düşürür. İçerdiği doğal asitler ve enzimler kanın daha sağlıklı ve ince akmasını sağlar.
* Başta damarlar, karaciğer, böbrekler olmak üzere vücudu detoksifiye eder, yağlı-mukus kalıntıları parçalar.
* İçerdiği yoğun potasyum sayesinde hücre büyümesini destekler.
* Soğuk algınlıklarında, boğaz enfeksiyonlarında, bronşitte içilebilir ya da buhusu yapılır.
* İdrar yolları enfeksiyonlarında, sindirim
bozukluklarında, kramplarda, yaban arısı sokmasında, saçta kepekte, uyku
bozukluklarında, kulak çınlamasında da kullanılır.