Kokuları iştah açar, lezzetleri uzun süre damakta kalır.
Aromatik Bitkiler Ve Baharatlar
* Lif,vitamin,mineral ve antioksidan kaynağıdırlar,
* Tuz yerine kullanılır,
* Lezzet artırıcı özellik taşırlar,iştah açarlar
* Kolesterol ve kan basıncını düşürür,damar sertliği riskini azaltırlar.
* Kan dolaşımını artırıcı özellik taşırlar
* Kan akışını artırıcı özellikleri nedeniyle,beyne kan akışını hızlandırarak,konsantrasyonu artırırlar,
* Yaşlanma etkilerine karşı vücudu korur. ANTİ-AGING özellik taşır
* Kansere karşı koruyucu etkileri vardır. Kuvvetli antioksidan içerir,serbest radikallere karşı savaşır,hücreleri korur.
* Antimikrobiyal özellikleri ile yaralara iyi gelir,ayrıca mantar
önleyici (antifungal), virüslere karşı (antiviral) vücut koruyucu ,
bakteriler karşı (antibakteriyal )özellik içerirler.
* Mide ağrılarına iyi gelir,düz kaslarda etkili olurlar ve gevşetici özellikleri vardır.
* Şeker ihtiyacını azaltırlar.
* Soğuk algınlığa karşı vücudun bağışıklık sistemini korur,vücudu ısıtırlar.
* Terlemeyi artırarak toksinleri temizlemede rol oynarlar.
* Kronik öksürüğe karşı fayda sağlar,balgam söktürücü özellik taşır.Nefes açıcı özellik taşırlar
* Sindirime yardımcıdır,hazımsızlığı giderir,gaz şikayetlerini azaltırlar.
* Ağrılara iyi gelir, iltihabı(inflamasyonu) iyileştirici özellikler taşırlar.
* Metabolizmayı hızlandırır,kilo vermemize yardımcı olur.
Lezzet
vermenin yansıra sağlığı koruma ve tedavi edici özellikleri ile
kullanılması söz konusu olduğunda, “Nasıl olsa bitkisel ve doğal vücuda
bir zararı olmaz düşüncesi ile kür olarak (süreklilik gösterecek
özellikte,muntazam ve normalden fazla belirli miktarda ve dozlarda)
kullanmaya lütfen kalkışmayın,bu konuda mutlaka doktorunuza
danışmalısınız,kullandığınız ilaçlarla etkileşimlerinin ne olacağını
bilmediğinizden toksik etkilere maruz kalırsınız, unutmamalısınız bütün
ilaçların özü bu tür bitkisel ürünlerde bulunan maddelerin laboratuarda
sentetik olarak eldesi ile oluşur.”
Azı Karar Çoğu Zarar
Aromatik
bitkiler,yaprakları veya çiçekleri ile
taze,kurutulmuş,dövülmüş,kıyılmış şekilde yemeklere,çaylara,soslara
katılırlar,Pişirme önerisi ; uzun pişirme süresince aromalarını
yitirmemeleri için pişmeye yakın yemeklere ilave edilmelidir .
Baharatlar
ise aromatik bitkilere göre daha keskin aromalara sahiptirler.
Bitkinin, kök, gövde,kabuk,tohum,yaprak,dal,çiçek gibi hemen hemen bütün
bölümlerinden faydalanılır.Aromatik bitkilerin aksine yemeğe pişirme
sürecinin başında ilave edilirlerse,aromaları yemekle bütünleşir,sadece
miktarları konusunda dikkatli olmak baharatları kararında kullanmak
aşırıya kaçmamak gerekir, aksi takdirde lezzetleri bozulur,acılaşırlar.
Baharatlar,aromatik bitkilerle kıyaslandıklarında daha az yağ ve karbonhidrat içerirler.
Nasıl Saklamalıyız
Baharatlar,tohum
olarak dövülmüş olanlardan daha uzun süre saklanabilirler.Taze
olduklarında ise aroma ve lezzet verme özellikleri daha
fazladır.Aromatik bitkiler ve baharatları, en fazla altı ay süre ile
kullanmak doğru olur.Daha uzun sürelerde ise özellikleri
azalır,tazeliklerini ve kokularını kaybederler.Tazeliğini ortamın
rutubetsiz olması ve iyi kurutulmuş olması etkiler
Aromatik Bitki Ve Baharatları Ne Kadar Kullanmak Gerekir
Yaş halde 1 büyük kaşık (Yemek Kaşığı),kurutulmuş halde 1 küçük kaşık,döğülmüş halde ise ½ küçük kaşık yeterli olur.
Gerektiğinden fazla kullanıldığında lezzeti artırmak yerine tadı bozucu etkisi olacağını unutmamak gerekir.
NANE;Çay
olarak hazırlandığında,sindirime yardımcı olur,mide bulantısını
azaltır, mide ve barsakta ki gaz şikayetlerini giderir,sinirleri
kuvvetlendirir,mentol kokusu içe ferahlık verir.Soğuk algınlığına ve
öksürüğe iyi gelir.Nefese güzel bir aroma kazandırır.Nane-limon mide
bulantısı olanların mucize içeceğidir.Bir çok vitamin ve mineral
içerir.
Salatada,yoğurtla birlikte, çorba ve pirinç yemekleri
ile, alkolsüz içkilerde serinletici olarak ve bitkisel çaylarda
kullanılır.
MAYDANOZ;Yaprakları A,C,folik asit kaynağıdır, K
vitaminince zengindir,İdrar söktürücüdür,iltihaplı yaralara,kansızlığa
iyi gelir. Piyazlarda, çorbalarda, köftelerde, salatalarda, yemeklerde,
turşularda ve garnitür olarak yemekleri süslemekte kullanılır.
BİBERİYE;Sindirime
yardımcı,idrar söktürücüdür,migrene iyi gelir. Kan akışını artırıcı
özelliği ile konsantrasyonu artırır.Vücuttaki iltihapların iyileşmesine
yardımcı olur.Et,salata ve soslara enfes bir tat katar.Limon
suyu,sarımsak ve zeytinyağı ile Akdeniz mutfağında sıkça kullanılır.
KEKİK
;Mide yatıştırıcı ve antiseptik özellikler taşır;kan şekerini
dengeler,solunum yolu hastalıklarına iyi gelir.Kalsiyum kaynağıdır.
Sebze
çorbalarında,et yemeklerinde,makarna ve pizzada,domates
sosunda,sarımsak ve kırmızı biberle hoş bir birliktelik ve lezzet
sunarlar.
ACI KIRMIZI BİBER;A ve C vitamini bolca
bulunur,Hastalıklara karşı direnci artırır.Metabolizmayı hızlandırır,yağ
yakımına yardım eder,ağrı azaltıcı etkisi vardır.
FESLEĞEN; Hazımsızlığı giderir,barsak gazlarına iyi gelir,sindirime yardımcıdır.
Sarımsak
ve zeytinle lezzetleri uyumludur.Domates çorbası,et ve makarnalarda
çokça kullanılır. ve pesto sos olarak kullanımı yaygındır.
Pesto Sos Tarifi:
4-5 dal fesleğen,2 diş sarımsak,4 Çorba kaşığı zeytinyağı,2 çorba kaşığı çam fıstığı
1 çorba kaşığı rende parmesan,
karabiber –tuz
Hepsini karıştırıp,robotta püre haline getirebilirsiniz
DEREOTU;
Hazımsızlığı giderir,yoğurtla hoş bir uyum sağlar, salata, cacık,
turşu, çorba ve buğulamaların, enginar yemekleri ve sakız kabağı ile
yapılan kalyenin, hem kuru hem taze bakla yemeklerinin vazgeçilemez
otudur.
TARÇIN ; İştah açısı,gaz söktürücü özelliğinin yanı sıra
kan şekeri düzeyini dengeler.Beyin aktivitesini artırır.Zencefil ile
birlikte tarçın soğuk algınlığında sıkça kullanılır,hele bu baharatlar
salep üzerine serpilirse içinizi ısıtır.
Sütlü tatlılarda,
özellikle kuru meyvelerle yapılan kek ve kurabiyelerde,elma gibi meyve
tatlılarını hazırlarken,bozada,salepte,dolma içlerinde,iç pilavda,bitki
çaylarını hazırlarken kullanılır.
KARANFİL; Tarçının
tamamlayıcısıdır,kuvvetli ve keskin bir kokusu vardır,kurabiye ve
keklerde,şerbetlerde kullanılır,antiseptik özellik taşır,zindelik verir.
Kalsiyum ve potasyum kaynağıdır.
ZENCEFİL;İştah açıcı,gaz
söktürücüdür,mide bulantısına iyi gelir,yol tutmasına bağlı şikayetleri
azaltır.,soğuk algınlığında kullanılır,antioksidan seviyesi oldukça
yüksektir.Tarçın ile birlikte kek,kurabiyelere hoş bir aroma verir,meyve
dilimleri üzerine ilave edlebilir..Havuçla birlikte hoş bir uyumu
vardır.
KİMYON; İştahsızlık,hazımsızlıkta ,gaz şikayetlerini gidermede kullanılır,terlemeyi artırır,
Köftelerin
karabiber ile birlikte vazgeçilmez baharatıdır,patatese çok
yakışır,baklagillere ilave edildiğinde gaz şikayetlerine karşı
rahatlatıcı rolü olur...Kalsiyum,demir ve a vitamini kaynağıdır.
KARABİBER;Hazmı
kolaylaştırır,mide ve barsaktaki mikropları öldürür,terlemeyi
artırır,diüritik etkisi vardır,afrodizyak özellik taşır.Çok keskin koku
ve aromaya sahiptir.Bir çok yemekle uyum sağlar,özellikle pilava çok
yakışır.
ZERDEÇAL:Sarı rengini veren kurkumin maddesi antioksidan
özellik taşır..Vücudu toksinlerden temizler.Beyin sağlığı ve yaşlanmaya
karşı vücudu korur.Karaciğeri kuvvetlendirir.Zerdeçal ile bal ile
karıştırarak kullanabilirsiniz
VANİLYA; çok güzel bir aromaya
sahiptir,keklerin,sütlü tatlı ve kurabiyelerin iştah açıcı lezzetli
kokularının etrafa yayılmasında önemli bir rolü vardır..Ayrıca öksürüğe
iyi gelir,ateş düşürücü ve hazmı kolaylaştırıcı etkiye sahiptir,vücudu
kuvvetlendirmenin yanı sıra afrodizyak etki taşır.
YENİBAHAR;iştah açıcı,hazmı kolaylaştırıcıdır,özellikle dolma içinde kullanılır.
KÖRİ;
Hint baharatıdır,zerdeçal,kırmızı biber,sarımsak tozu
kişniş,kimyon,tarçın,zencefil,karabiber,hardal ve muskatın harmanlanması
ile oluşur.Özellikle Tavuk,etli ve sebzeli yemeklerde kullanılır.
ADAÇAYI
; Antioksidan ve iltihabı önleyici dir,Zihin açar,zindelik
verir.Çorba,domates,omlet ve pizza ve tavukla birlikte kullanılır.
TARHUN; Karaciğer ve bağışıklık sistemini korur,Aroması,tavuk,balık,et ve sebzelerle uyumludur.
* Soğuk
algınlığına;karabiber,kekik,tarçın,nane,zencefil,karanfil,zerdeçal gibi
baharatlar sindirim sistemini rahatlatmak ve gaz şikayetlerini gidermek
için ise adaçayı,anason, kimyon, kekik,sumak,biberiye,nane,dereotu daha
yaygın olarak kullanılır
HAZIRLAYAN-BANU KAZANÇ-BESLENME VE DİYET UZMANI